3 жніўня

 

Разумеючы, што мне патрэбна збіраць фальклор як мага хутчэй, праз дзень пасля нашай сустрэчы з маёй бабуляй яна зноў прыйшла мне на дапамогу. Яўдошына Любоў Мікалаеўна (1944 г.н., беларуска, вышэйшая адукацыя, мясцовая) ізноў стала маёй субяседніцай. Пры нашай сустрэчы бабуля сказала, што ноччу дрэнна спала. Каб не губляць часу, Любоў Мікалаеўна замест цудоўных сноў успамінала сваю сям’ю, пра якую вырашыла расказаць і мне, а разам з тым і пра некаторыя павер’і, звязаныя з раслінамі, дрэвамі.

 

23. В нашей деревне…

 

В нашей деревне люды вэльмо любылы і до сіх пор любяць садыты бэрозы. Бо кажуць, шчо это самое чыстое дэрыво. Оно, як невеста, всегда молодое. І чіловіковы дае чістоту. Як бы очышчае его душу. Помню, в дэтыньствы мого деда (а він жіл на хуторе) і там нэдалэко от дома росла быроза. Вона была вэльмо красіва, стройна, белоствольна. І в ныділю дед любыв под ней отдыхать. І я разом з ім. Мы любылы лыжаты і слухаты, як вона шумыць. А дед казав: “Вона ж з намы говорыць”. І мы часто засыпалы под тэю берозыю. А потым казалось, шчо мы набралысь сілы і доброго настроенія.

 

Заўвага: міфалагічная проза – міфалогія прыродных з’яў і стыхій.

 

24. А шчэ с детства помню…

 

А шчэ с детства помню, як говорылы жэншчыны, шо як жінка хочэ родыты девочку, то трэба обныматы і говорыты с такімі деревьямі, як быроза, каліна, ліпа. А як хочыш, чтоб родывся хлопчык, то трэба обныматы, говорыты і любыты такіе деревья, як дуб, клён, ясень.

 

Заўвага: магічная проза – парада.

 

25. А шчэ йэ такое повір’е…

 

А шчэ йэ такое повір’е, шоб дівчынка родылася, трэба на жівот класты кошечку, собачку і гладыты. А шоб родывся хлопчык, то трэба на жівот класты кота, собаку, кроліка і тоже гладыты.

 

Заўвага: магічная проза – парада.

 

26. Я родылася в сэм’і крестьяніна…

 

Я родылася в сэм’і крестьяніна в деревне Колодно. Моі дід Степан і баба Елена прожылы інтересную жізнь. Бачылы воны і Першу міровую войну, і гражданскую. Жылы пры Польшчы і пры Саветах. В гражданскую войну іх вывозылы в Сібірь. Назад вэрнулісь, вжэ зэмлі булы под Польшчыю. Построілысь в деревне Доброныж. А як прышлы Саветы, сталі ўстанавлівать граніцу. То деревню эту сталі от граніцы пэрэносыты. І многіх сталы селіть на хутарах. Так, на хутаре і построівся муй дед. Жыв зажыточно. І его в 40-м году посчыталы середняком. І хотілы высылыты в Сібірь, бо в юго був свіронок с дошчатым полэм, дэ він хороныв зерно. Був вылыкій сарай, якій называлы клуня. Посэрэдыны сарая був ток, на якому молотылы снопы. Навыць с села люды прыезжалі молотыты, бо ток был рідко в кого. В том сараі хроныв солому, сіно на зыму для скотыны. А скотыны, счыталось, було много: дві коровы, два коня, овечкі, свыні, гусі, куры. А шчэ був сарай с пустаков, дэ находылыся свыніі овэчкі. Але хата була покрыта соломою. І продолженіе хаты був сарай, дэ стоялы коровы і коні. Там стуяла сэчкарня, на якуй різалы траву, солому. Рэдко в кого була. В Сібірь ны отправылы, бо началася война. Часть жівотных во время войны забралы німцы.

 

Заўвага: няказкавая проза – мемуары.

 

27. А в діда с бабой було трое дытэй…

 

А в діда с бабой було трое дытэй. А в 44-ом, як освобождалі Белорусію, забралі на фронт сына Павла. І він в Германіі погіб. Дочка Марія вышла замуж за мого батька в деревню Колодно. А трэтій сын робыв на железной дороге, то юго не забралы на войну. После войны, як сталы органызовываты колхозы, то всё забралы в колхоз: і корову, і коня, і сарай. Даже ток разобралы, вырубылы і зэмлю. І воны до смэрты робылы в колхозе. А в 60-ом году сталы сносыты хутора. І воны знов построілысь в деревне Голочёво. 

 

Заўвага: няказкавая проза – мемуары.

 

28.  А моя друга бабця…

 

А моя друга бабця Іріна расказывала про свою жізнь. Іх тоже вывозыла в Сібірь. Воны попалы в город Омск. Там булы страшны морозы. Людэ хворілы, много повмырало от тіфа.  Там вмэр еін одён сын Вася. А як вэрнулісь назад, началы тоже строітысь в деревне Колодно. Жылы пры Польшчы. После войны сталы отсылялы дальше от граныцы. І знов ім прышлось строітысь. Як сталы організовываты колхозы, тоже забралы коня, корову, землю. А в 48-ом году умерла моя мать. Я жіла то с одной, то с другію бабушкой.

 

Заўвага: няказкавая проза – мемуары.

 

29. Муй тато…

 

Муй тато робыв в колхозе кузнецом. Он знов женівся. Був він і на войне. В Германіі був контуженый. Женівся другі раз на вдове (еін муж погіб на фронте). В еі було двое дытэй. І нас в батько двое. Шчэ воны народылы одну дочку. Сэм’я була вэлыка. Тогды люды робылы за трудодень. Було трудно жыты. І батько пуйшов робыты в город. І за это ў нас забралы часть огорода. І соток не давалы на посадку картошкі. Но за тое батька получав грошы в городе. І там він в городе проробыв до пенсіі. Но раненіе дало о себе знать. Стала буліты нога. Еі ампутіровалы, но неудачно. Пушло зараженіе. Вжэ юго спасты нэ моглы. І он умер в 97-ом году.

 

Заўвага: няказкавая проза – мемуары.

 

Дзеля таго, каб не злоўжываць фізічнымі магчымасцямі маёй бабулі, а таксама адпачыць самой, я перапыніла нашу гаворку, зрабіўшы паўзу. На наступны дзень дамовіліся прадоўжыць. Сённяшні дзень запомніўся мне тым, што я адчула нейкае дзіўнае пачуццё. Мабыць, пачуццё замілавання ад таго, што тая завеса, якая для мяне здавалася таямнічай (я маю на ўвазе жыццё маіх продкаў) адчынілася і для мяне. 

Вучэбна-навуковая лабараторыя беларускага фальклору

Адрас электроннай пошты: folkndl@yandex.ru


Адрас: 220030, Рэспубліка Беларусь, г.Мінск,
вул. К.Маркса, дом 31, п.39.

 

Тэлефон: 365-39-45

(з рэгіёнаў Беларусі: 8-017-3653945, 
з замежжа: +375 17 3653945)

 

Прыём наведвальнікаў:

панядзелак, серада, чацвер
з 10.00 да 16.30

(перапынак 

з 13.00 да 14.00)

У сувязі з эпідэмічнай сітуацыяй прыём наведвальнікаў прыпынены.

Наш сайт использует файлы cookie для сбора статистики.

Нажав «Принять», вы даете согласие на обработку файлов cookie в соответствии с Политикой обработки файлов cookie.